Luật
Khoa 360: Nguyễn Nhật Anh, Nhã Nam và nghi vấn quấy rối tình dục
LUẬT KHOA TẠP CHÍ
APRIL
18 2024 7:29 PM
https://www.luatkhoa.com/2024/04/luat-khoa-360-nguyen-nhat-anh-nha-nam-va-nghi-van-quay-roi-tinh-duc/
Hình
: https://www.luatkhoa.com/content/images/size/w1000/format/webp/2024/04/430924.jpeg
Giám
đốc Nhã Nam Nguyễn Nhật Anh. Ảnh gốc: Nhã Nam / Thanh Niên. Đồ họa: V.K / Luật
Khoa.
Từ
những tin đồn trên Facebook, nghi án quấy rối tình dục ở Nhã Nam đang được
chính người trong cuộc lên tiếng. Người bị tố cáo là Giám đốc Nguyễn Nhật Anh.
Ngọn
nguồn
Ngày
15/4, cộng đồng quan tâm tới văn hóa đọc nước nhà bất ngờ khi Tiến sĩ Đặng
Hoàng Giang thông báo trên trang Facebook cá nhân rằng ông đã dừng
hợp tác với Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam.
·
Trong
bài viết, ông Giang khẳng định, quyết định này hoàn toàn không tới từ một bất đồng
liên quan tới tài chính hay tới chất lượng của việc sản xuất và phát hành sách.
Tác giả “Đại dương đen” cho hay, ông đã “xem xét và suy nghĩ kỹ, và
là hệ quả của một tình huống mà tôi mới được biết tới gần đây”.
·
Để
lại bình luận vào bài viết này, trang tích xanh của Nhã Nam xác nhận việc dừng
hợp tác với ông Giang từ ngày 15/4/2024.
·
Ngay
trước và sau động thái này, tin đồn đã lan rộng về việc vị giám đốc Nhã Nam có
hành vi “quấy rối tình dục” đối với nhân viên nữ.
Ngoài
vai trò là nhà tâm lý, chuyên gia phát triển, nhà hoạt động xã hội, nghiên cứu
và vận động chính sách, tác giả của nhiều cuốn sách ăn khách, Tiến sĩ Đặng
Hoàng Giang còn được biết đến là người có nhiều hoạt động bảo vệ quyền phụ nữ,
trẻ em. Ngay trước thông báo này, ông đã có nhiều bài trên trang Facebook cá
nhân về vấn đề quấy rối tình dục. Do đó, nhiều người “hiểu ngầm” ra lý do ông
quyết định như vậy.
Phản
ứng của Nhã Nam
·
Sau
khi tin đồn lan rộng, fanpage Nhã Nam đã bình luận trong một số bài đề nghị
công chúng thận trọng với tin đồn và đề cập tới khả năng sử dụng các biện pháp
pháp lý. Fanpage này cũng đồng thời xóa nhiều bình luận của những độc giả yêu cầu
làm rõ tin đồn này.
·
Đến
rạng sáng ngày 18/4, thông qua fanpage của Nhã Nam, ông Nguyễn Nhật Anh - giám
đốc công ty - gửi lời
xin lỗi tới nhân viên, bạn bè, đối tác và độc giả. Ông thừa nhận có một
số hành động “thể hiện sự quan tâm, quý mến” nhân viên nữ, song “hành động này
không vượt quá các giới hạn đạo đức giữa con người với con người”. Ông Nhật
Anh cho biết, cuối tháng Ba, ông đã gửi lời xin lỗi đến nhân viên này.
·
Lúc
19:30 ngày 18/4, fanpage Nhã Nam đăng thông
báo chính thức của công ty, tuyên bố đã tạm ngừng vị trí công tác của
ông Nhật Anh, đồng thời xin lỗi nữ nhân viên cũ: "Chúng tôi thành thật xin
lỗi vì những sự việc không hay xảy đến với cựu nhân viên của công ty, gây tổn hại
đến sức khỏe tinh thần và tâm lý của chị. Chúng tôi đã sai trong việc tiếp nhận
thông tin không kịp thời và xử lý chưa thỏa đáng. Chúng tôi xin lỗi về sự yếu
kém này và sẵn lòng chịu hoàn toàn mọi phí tổn liên quan đến tổn thất về tinh
thần và thể chất của chị."
Nhân
vật chính chưa lên tiếng
·
Cho
đến hiện tại, nhân viên nữ được vị giám đốc Nhã Nam xin lỗi chưa lộ danh tính;
chưa rõ người này có động thái tố cáo ông Nhật Anh hay không.
·
Mặc
dù ở Việt Nam đã có luật quy định, điều chỉnh về hành vi quấy rối tình dục, tuy
nhiên, vẫn có tới 87% phụ nữ Việt Nam nói mình từng là nạn
nhân, theo một khảo sát của tổ chức Action Aid.
·
Trái
với những vụ tấn công tình dục liên quan tới trẻ em vốn được xử lý khá triệt để,
nhiều trường hợp phụ nữ lên
tiếng tố cáo bị phớt lờ hoặc dấy lên một thời gian thì rơi vào quên
lãng.
Phản
ứng của công chúng
·
Trên
fanpage công ty, trước khi có lời xin lỗi của ông Nhật Anh, nhiều người thả cảm
xúc giận dữ và để lại bình luận trong các bài viết với nội dung sẽ tẩy chay
thương hiệu nếu phía công ty không đưa ra thông báo, lời giải thích để độc giả
hiểu đầu đuôi câu chuyện.
·
Tối
17/4, dịch giả Trần Tiễn Cao Đăng thông báo ngừng
hợp tác với Nhã Nam, đề nghị công ty này phải lên tiếng về sự việc.
Ông Đăng là dịch giả có nhiều đầu sách được in ở Nhã Nam.
·
Ngày
18/4, sau lời xin lỗi của ông Nhật Anh, nhà báo - tác giả Trần Thu Hà tuyên bố dừng
hợp tác với Nhã Nam.
·
Sau
khi ông Nhật Anh đăng lời xin lỗi, nhiều người bình luận rằng lời xin lỗi không
chân thành, xin lỗi mà như không xin lỗi, cách xử lý khủng hoảng của Nhã Nam
không đúng đắn dẫn đến việc đổ thêm dầu vào lửa.
·
Một
luồng bình luận khác cho rằng cần phải có bằng chứng khi cáo buộc ông Nhật Anh
và cần phải tách bạch giữa cá nhân ông Nhật Anh với công ty Nhã Nam.
Về
Nhã Nam và ông Nguyễn Nhật Anh
·
Nhã
Nam là công ty tư nhân, hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ văn hóa và
xuất bản phẩm, hoạt động từ năm 2005 đến nay.
·
Năm
2008, tập thơ “Trần Dần - thơ” của Trần Dần - nhân vật chủ chốt của phong trào
Nhân Văn-Giai Phẩm - do Nhã Nam liên kết với NXB Đà Nẵng xuất bản bị đình chỉ
phát hành, phạt hành chính vì bị cho là vi phạm Luật Xuất bản. Sự việc này được
giới văn nghệ sĩ đánh giá là liên quan đến chính trị và viết thư
ngỏ phản đối, đề nghị chính quyền thu hồi lại quyết định.
·
Năm
2016, Nhã Nam nhận bằng khen của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho tập
thể đạt thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua trong lĩnh vực xuất bản,
in và phát hành.
·
Ông
Nguyễn Nhật Anh - giám đốc công ty - vốn là dịch giả, biên tập viên. Năm 2018,
ông được trao Huân chương Hiệp sĩ Văn học và Nghệ thuật của Pháp.
·
Ông
Nhật Anh cũng được công luận biết đến là con
rể của cựu thứ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Nguyễn Việt Tiến. Hồi
năm 2006, ông từng bị Bộ Công an triệu tập để làm rõ một số nội dung liên quan
đến tài sản của bố vợ mình trong vụ án tham nhũng PMU18. Ông Tiến sau đó được miễn
tố và khôi phục tư cách đảng viên.
Các
vụ tố cáo thường bị chìm xuồng
Các
cáo buộc quấy rối/ tấn công tình dục gần đây thu hút rất nhiều sự chú ý nhưng hầu
hết đều bị chìm xuồng.
·
Năm
2018, nhà
báo Anh Thoa (Đặng Anh Tuấn) của báo Tuổi Trẻ bị cáo buộc xâm hại tình
dục một nữ cộng tác viên. Vụ việc sau đó được Công an quận Thủ Đức (TP. Hồ Chí
Minh) thụ lý nhưng quyết định không khởi tố vụ án với lý do không đủ chứng cứ để
xác định dấu hiệu tội phạm.
·
Năm
2022, nhà thơ Dạ Thảo Phương tố
cáo Phó Tổng biên tập báo Văn Nghệ Lương Ngọc An cưỡng hiếp cô vào năm
2000 tại trụ sở báo này. Ông An sau đó gửi đơn lên Công an Hà Nội nhưng không
nói rõ nội dung đơn.
·
Cũng
trong năm 2022, vị giảng viên trưởng khoa L.M.T của Đại học Luật Hà Nội bị tố
cưỡng hiếp, hành hung một phụ nữ. Vụ việc rộ lên rồi chìm xuống mà không có
thêm thông tin nào.
Bình
luận của Luật Khoa
Lưu
ý: Đây
chỉ là một quan điểm trong vô số quan điểm khác nhau. Nếu bạn có ý kiến phản hồi
hoặc phản bác, bạn có thể hồi âm vào email này cho Luật Khoa.
·
Qua
lời "xin lỗi" của ông Nguyễn Nhật Anh, công chúng biết chắc chắn đã
có hành vi "quan tâm, quý mến" của ông Nhật Anh đối với nữ nhân viên
dưới quyền. Nếu không ai lên tiếng thì chắc không bao giờ ông thừa nhận điều
này, nạn nhân mãi mãi bị tra hỏi bằng chứng cùng ánh nhìn dò xét, nghi ngờ.
·
Dò
xét, nghi ngờ là việc chính đáng với cả hai bên. Một mặt, rất ít có khả năng một
người phụ nữ dựng chuyện tố cáo sếp (cũ) của mình quấy rối tình dục. Cái giá của
việc tố cáo là rất lớn, nhất là khi người bị tố cáo lại là người có vai vế
trong xã hội. Ông Nhật Anh, như đã nói ở trên, không những là một người có quyền
lực lớn trong ngành xuất bản, mà còn là con rể của một cựu thứ trưởng. Đó là
chưa kể khả năng thắng trong các vụ việc này là rất thấp, một phần rất lớn do
những rào cản pháp lý và văn hóa. Mặt khác, mọi lời tố cáo cần phải được kiểm
chứng thông qua những tiêu chuẩn khắt khe và ông Nhật Anh luôn được hưởng quyền
suy đoán vô tội cho tới khi có đầy đủ bằng chứng kết tội. Luôn tồn tại một khả
năng ông Nhật Anh thực lòng tin rằng hành động của ông là phù hợp trong bối cảnh
cụ thể đó và nạn nhân có thể có những trải nghiệm tồi tệ trước đây nên sẽ phản ứng
gay gắt trên mức cần thiết. Dò xét, nghi ngờ người tố cáo ở mức độ lành mạnh, hợp
lý là việc cần thiết.
·
Trong
điều kiện cán cân quyền lực giữa hai bên chênh lệch nhau rõ rệt, bên cạnh việc
nghi ngờ, dò xét cả hai bên một cách bình đẳng, thì việc bảo vệ người yếu thế
cũng quan trọng không kém. Bảo vệ ở đây là tạo ra môi trường pháp lý và văn hóa
đủ an toàn để họ được kể câu chuyện của mình và được lắng nghe. Chỉ khi nào
nghe xong người ta mới nên phân tích và phán xét đúng sai. Không làm được việc
đó thì câu chuyện không được kể ra, và tội ác tiềm tàng không những không bao
giờ bị vạch mặt mà còn có thể lặp lại trong tương lai. Nạn nhân tiếp theo có thể
chính là ai đó trong chúng ta hoặc người thân của của chúng ta.
·
Những
lời tố cáo và những người đứng về phía những người tố cáo có thể có những biểu
hiện thái quá cả về cảm xúc lẫn lý trí. Đó là chuyện bình thường với bất kỳ ai
đi tố cáo chứ không chỉ riêng những người phụ nữ tố cáo quấy rối tình dục. Một
người đàn ông đi tố cáo cũng có thể có những biểu hiện tương tự. Trong khi có
thể phê phán những biểu hiện thái quá, có hai điều những người quan sát có thể
cân nhắc: (1) thông cảm cho những biểu hiện thái quá đó và (2) phê phán những
biểu hiện thái quá nhưng không vì thế mà phủ nhận những lời tố cáo của họ.
·
Có
ý kiến cho rằng cần tách bạch cá nhân Nguyễn Nhật Anh và công ty Nhã Nam. Điều
này e rằng không thực sự thỏa đáng nếu xem xét đến một số yếu tố khác. Chẳng hạn,
nếu vụ việc diễn ra ở công ty và nếu ông Nhật Anh lợi dụng địa vị cấp trên của
mình để quấy rối nữ nhiên viên thì rất khó có thể tách bạch công ty ra khỏi con
người. Bên cạnh đó, luôn tồn tại một khả năng cơ chế và văn hóa công ty tác động
tới cách công ty phản ứng trước các hành vi quấy rối tình dục và các cáo buộc
quấy rối tình dục diễn ra trong tổ chức mình.
--------------------------------------
Đọc
thêm:
Xâm
hại tình dục: Xin lỗi nạn nhân như thế nào cho phù hợp?
3
vụ tố cáo tấn công tình dục bị “chìm xuồng” năm 2022
“She
said” – Lần theo dấu vết của phóng sự điều tra đã kích hoạt #metoo
